Đông trùng hạ thảo là một loại nấm dược liệu từ xưa đã được khẳng định là một vị thuốc quý thường được dùng để bồi bổ cho các vị vua chúa Trung Hoa xưa. Y học hiện đại cũng đã có những nghiên cứu khẳng định giá trị của đông trùng hạ thảo có nhiều hoạt chất rất tốt cho sức khỏe của con người và trong điều trị bệnh.

Chính vì sự quý hiếm và chứa nhiều dược chất tốt nên giá thành hiện tại của dược phẩm này còn quá cao, ít người có đủ khả năng tài chính để sử dụng nó. Và với giá trị vô cùng đắt đỏ được ví như vàng mềm nên đông trùng trong tự nhiên đang dần cạn kiệt vì tình trạng khai thác quá độ. Hiểu được thực trạng đó cũng như mong muốn giúp người tiêu dùng sử dụng dược phẩm bổ dưỡng này. Các tiến sĩ của công ty cổ phần Nepa đã nghiên cứu và nuôi trồng thành công đông trùng hạ thảo trên quy mô công nghiệp.

Kết quả công ty đã cung cấp ra thị trường đông trùng hạ thảo với chất lượng cao và đồng nhất, giá thành rẻ. Vì thế mà hàng triệu gia đình có thể mua về dùng trong bữa ăn gia đình để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và người thân trong gia đình mình.

Công dụng tuyệt vời của đông trùng hạ thảo Nepa
Đông trùng hạ thảo sấy đối lưu Nepa

1. Thị trường đông trùng tại Việt Nam hiện nay

Thị trường Đông trùng hạ thảo hiện nay là một thị trường vô cùng tiềm năng, với dân số Việt Nam năm 2020 là khoảng 97 triệu người, thu nhập đầu người không ngừng được nâng cao, bệnh tật ngày càng gia tăng theo sự phát triển của đất nước. Thế nhưng, ở Việt Nam các trường Đại học, Học viện, Doanh nghiệp tư nhân hiện tại đang nuôi trồng Đông trùng hạ thảo chủ yếu trên quy mô phòng thí nghiệm, sản phẩm tạo ra với chất lượng không đồng đều, sản lượng ít, giá thành cao.

Bên cạnh đó thì tại Việt Nam chưa có một Công ty nào đủ lớn để dẫn dắt, quyết định cuộc chơi trong ngành này, chưa có một khái niệm về ngành Đông trùng hạ thảo tại Việt Nam. Đây chính là cơ hội để Cty CP Nepa thực hiện điều đó, mong muốn xác lập lại cuộc chơi, cùng nhau tạo ra ngành Đông trùng hạ thảo tại Việt Nam, xa hơn nữa là cùng nhau xuất khẩu sản phẩm ra thế giới để thu ngoại tệ về cho đất nước.

2. Sự ra đời của đông trùng hạ thảo Nepa

Công ty Cổ phần NEPA phấn đấu thực hiện MỤC TIÊU trở thành thương hiệu hàng đầu Việt Nam về nghiên cứu, sản xuất và phân phối ra sản phẩm đông trùng hạ thảo chất lượng tốt nhất. Để làm được điều này thì các tiến sĩ, thạc sĩ, các nhà khoa học trẻ tại công ty đã không ngừng nỗ lực học hỏi và tìm hiểu về quy trình nuôi trồng đông trùng hạ thảo theo công nghệ hiện đại.

Phòng thí nghiệm nuôi cấy đông trùng hạ thảo
Phòng thí nghiệm nuôi cấy đông trùng hạ thảo

Cụ thể, trong thời gian nghiên cứu ở Viện Dược liệu – Bộ Y tế, tiến sĩ Hoàng Văn Toán may mắn có được học bổng toàn phần của chính phủ Trung Quốc. Năm 2016, ông sang Thượng Hải làm nghiên cứu sinh và bắt đầu tìm hiểu các tài liệu, các bài báo của các nhà khoa học trên thế giới viết về Đông trùng hạ thảo. Các kết quả đó đã củng cố thêm niềm tin để người tiến sĩ trẻ quyết tâm thực hiện dự án về Đông trùng hạ thảo của riêng mình.

3. Quy trình chất lượng đông trùng hạ thảo Nepa

Quy trình nuôi trồng và sản xuất Đông trùng hạ thảo đòi hỏi một số điều kiện đặc biệt.

– Phòng cấy giống và phòng nuôi phải đảm bảo thật sạch sẽ, một số giai đoạn đòi hỏi môi trường phải vô trùng.

– Phòng nuôi phải được trang bị hệ thống chiếu sáng, điều hòa, máy phun sương tạo độ ẩm và phải được kiểm soát chặt chẽ.

– Nguyên liệu chọn làm giá thể phải đảm bảo chất lượng, sạch sẽ, không bị mốc, hỏng.

– Giá thể được hấp khử trùng sau đó cho vào phòng nuôi cấy. Tại đây sẽ cấy giống vào giá thể trong môi trường vô trùng, sau đó cho vào phòng ủ tối khoảng 1 tuần. Khi sợi nấm mọc kín bề mặt giá thể thì được đưa ra phòng nuôi chiếu sáng.

– Tại đây kiểm soát các điều kiện về nhiệt độ, độ ẩm, cường độ chiếu sáng cho phù hợp. Sau khoảng 60 ngày là có thể thu hoạch.

Đông trùng hạ thảo nuôi trồng trong mô hình khép kín
Đông trùng hạ thảo nuôi trồng trong mô hình khép kín

Để tạo ra sản phẩm Đông trùng hạ thảo chất lượng thì cần một số yếu tố như giống, nguyên liệu đầu vào theo tỷ lệ nhất định, quá trình kiểm soát các điều kiện về nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng. Do đó cần phải thực hiện nhiều thí nghiệm khác nhau để tìm ra nguồn giống chất lượng và công thức nuôi trồng tối ưu nhất.

4. Đông trùng hạ thảo Nepa chất lượng như thế nào?

Nấm đông trùng hạ thảo tự nhiên là một loại nấm dược liệu có phân bố rất hạn chế trong tự nhiên và được nuôi trồng trong điều kiện hoang dã, loài nấm này hiện tại vẫn chưa được nuôi trồng thành công trong môi trường nhân tạo, do đó sản lượng nấm thu được không đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường (Li et al. 2006; Stone 2008; Zhang  et al. 2012).

Loài đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris (thường được gọi nấm cam sâu bướm), chứa các hợp chất hóa học tương tự như của C.sinensis, nhưng có thể dễ dàng nuôi trồng trong môi trường nhân tạo (Li  et al. 1995; Dong  et al., 2012).  Các nước trên thế giới trong đó có Việt Nam cũng đã có những phân tích về thành phần các hợp chất bên trong của đông trùng hạ thảo, kết quả tương đối giống nhau.

Phân tích tác dụng đông trùng hạ thảo
Phân tích tác dụng đông trùng hạ thảo

So với các sản phẩm Đông trùng hạ thảo ngoài thị trường thì sản phẩm Đông trùng hạ thảo Aladin của Công ty CP Nepa có chất lượng cao tương đương nhưng giá thành chỉ bằng 1/3 đến ¼ của các doanh nghiệp khác. Ngoài sản phẩm Đông trùng hạ thảo Aladin khô thì Cty CP Nepa còn cung cấp ra thị trường sản phẩm Đông trùng hạ thảo tươi Aladin fresh được hút chân không, đóng gói theo khối lượng khác nhau.

4.1 Các yếu tố vô cơ:

Đông trùng hạ thảo có khoảng 30 nguyên tố vô cơ được tìm thấy bao gồm P, K, Mg, Cu, Zn, Mo, Be, Se, các nguyên tố này có hàm lượng đều cao hơn đông trùng hạ thảo tự nhiên như Cu cao gấp 5,4 lần, kẽm gấp 5,7 lần, P gấp 3,5 lần, Se gấp 2,5 lần; Ca, Na, Cd, Pb, As có hàm lượng tương đương đông trùng hạ thảo tự nhiên; Fe, Ti, Mn, B, Cr, Zr, Y hàm lượng thấp hơn đông trùng hạ thảo tự nhiên.

Có thể nói các nguyên tố vô cơ trong đông trùng hạ thảo nuôi cấy (Cordyceps militaris) về cơ bản có hàm lượng tương đương đông trùng hạ thảo tự nhiên (Cordyceps sinensis).

4.2 Các yếu tố hữu cơ:

– Đường tương đương đông trùng hạ thảo tự nhiên, chất béo bằng 1/3 đông trùng hạ thảo tự nhiên.

– Vitamin: hàm lượng vitamin trong đông trùng hạ thảo nuôi cấy so với loại tự nhiên như sau: vitamin A gấp 5,7 lần, vitamin B1 gấp 100 lần trở lên, vitamin B2 gấp 13 lần, vitamin B6 gấp 100 lần trở lên, vitamin B12 gấp 30 lần, vitamin C gấp 14,6 lần, vitamin D3 gấp 100 lần trở lên, vitamin E gấp 100 lần.

4.3 Protein và amino axit:

– Hàm lượng protein thô gấp 2 lần trở lên so với loại tự nhiên.

– Hàm lượng amino axit trong loại nuôi trồng và tự nhiên đều có 18 amino axit, tuy nhiên hàm lượng amino axit loại nuôi trồng so với loại tự nhiên trung bình gấp 4,8 lần, cụ thể như sau: aspartat gấp 4,6 lần, threonine gấp 6 lần, serine gấp 3,6 lần, glutamic axit gấp 4,2 lần, glycine gấp 4,2 lần, alanine gấp 10,5 lần, Cystine gấp 0,6 lần, Valine gấp 5,3 lần, methionine gấp 1,3 lần, isoleucine gấp 5,1 lần, leucine gấp 4,9 lần, tyrosine gấp 8,9 lần, phenylalanine, lycine gấp 5,2 lần, histidine gấp 1,8 lần, arginine gấp 4,7 lần, proline gấp 6,3 lần, tryptophan gấp 11,6 lần.

4.4 Các thành phần khác:

Superoxide dismutase (SOD) là chất chống oxy hóa, có khả năng phá vỡ dạng oxy hóa nguy hại là superoxide, chuyển chúng thành hydrogen peroxide, hàm lượng SOD trong loại nuôi trồng cao gấp 3,2 lần loại tự nhiên; cordycepin cao gấp 4,2 lần trở lên, cao nhất có thể gấp 50 lần. Cordycepic acid gấp 1,2 lần, polysaccharide tương đương, adenosine gấp 3 lần, mannitol thấp hơn loại tự nhiên.

5.5 Giá trị dược liệu:

Quả thể của nấm Cordyceps militaris dùng làm thực phẩm, dùng trong các món hầm, súp, trà… ở các nước Đông Nam Á như Hongkong, Đài Loan, Trung Quốc. Lượng an toàn ít hơn 2.5 g/kg thể trọng (Che et al, 2003). Quả thể và sinh khối nấm cũng được sử dụng làm thuốc và bồi bổ sức khỏe như nước uống, viên nhộng, rượu, dấm, trà, yogurt, và nước chấm (Wang et al, 2006). Các loại thuốc từ nấm này dùng duy trì chức năng thận, phổi, chống lão hóa, điều hòa giấc ngủ, viêm phế quản mãn tính, ổn định huyết áp, giảm cholesterol, (Das  et al., 2010).

Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm
Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm

Ngoài ra, theo các nghiên cứu khác đông trùng hạ thảo còn có tác dụng kháng viêm, thấp khớp, chống virus, phòng chống ung thư, gia tăng sức đề kháng của cơ thể…Hiện có hơn 30 loại sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ C. militaris trên thị trường (Huang et al., 2010).